[Tâm Lý Học Tội Phạm] Rối loạn nhân cách ái kỷ P3

Cách để Đối phó với chứng Rối loạn Nhân cách Ái kỷ

Người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder, gọi tắt là NPD) ban đầu thường gây ấn tượng là người quyến rũ, hòa đồng và tự tin.[1] Tuy nhiên, cá tính lôi cuốn đó rồi sẽ lu mờ, thay thế bằng hình ảnh con người ích kỷ. [2] Loại người này rất khó đối phó. Theo các chuyên gia thì NPD là một trong các chứng bệnh tâm thần khó trị nhất.[3] Nếu người mắc bệnh NPD là thành viên trong gia đình, sếp hoặc ai đó mà bạn rất quan tâm thì chắc chắn bạn đang muốn tìm cách ổn thỏa để tiếp tục tồn tại bên cạnh họ.[4] Có thể bạn phải chọn cách điều chỉnh bản thân để cùng sống chung với người mắc bệnh rối loạn nhân cách ái kỷ, nhưng đó là con đường chông gai.

Phương pháp 1 trong 3:
Đối phó với Tính Ái kỷ



1
Có cần thiết phải đối phó với loại người này. Họ hầu như không quan tâm lắng nghe bạn và không để ý đến nhu cầu của bạn.[5] Người ái kỷ cho rằng họ biết nhiều hơn người khác, chính vì vậy họ xem quyết định của mình là câu trả lời hợp lý nhất cho mọi vấn đề. Người ái kỷ luôn mong đợi bạn chiều theo ý họ, và có khả năng xuất hiện các cuộc tranh giành quyền lực hoặc vấn đề nghiêm trọng liên quan tới quyền kiểm soát trong mối quan hệ giữa bạn và người đó.[6]
Dường như không có chuyện người này đầu tư tình cảm vào mối quan hệ với bạn, mà trở nên tức giận nếu nhận thấy bị phê bình bất kỳ theo cách nào. Anh ta có tiền sử làm đổ bể các mối quan hệ vì những lý do nhỏ nhặt.[7] Nếu muốn duy trì mối quan hệ thì bạn sẽ sống và bảo vệ tình cảm bằng cách nào?
Xác định xem có đúng là bạn không thể hoặc sẽ không rời xa họ trong cuộc đời. Nếu chỉ là người mới quen thì tốt nhất bạn nên bỏ qua mối quan hệ này.



2
Tránh đụng độ. Bạn không có cơ hội thuyết phục người ái kỷ hiểu ra họ sai. Do đó bạn chỉ chọn lúc cần thiết phải đối đầu, không phí sức xử lý một vấn đề nào đó mà có trọng tâm liên quan tới hành vi của anh ta vì hầu như chẳng thể xoay chuyển được nó.
Nếu vợ hoặc chồng bạn độc chiếm buổi nói chuyện trong buổi họp mặt gia đình tối qua và làm bạn xấu hổ với những câu chuyện phóng đại, bạn hãy xem đó như chuyện đã qua. Áp dụng biện pháp đề phòng trong lần họp mặt tiếp theo bằng cách sắp xếp cho anh ta ngồi cạnh một thành viên khác ít nói, người sẵn sàng lắng nghe thành tích chói lọi của người khác.
Nếu vấn đề liên quan tới quyết định của mình, chẳng hạn như không ngồi chung xe với anh ta nếu anh ta định lái xe sau khi uống rượu trong bữa tiệc tối nay, thì bạn hãy nói thẳng quyết định đó. Cứ tự nhiên bỏ đi mà không cần giải thích lý do của hành động này. Đó là hành vi bạn nên làm đối với một người ái kỷ để anh ta hiểu và chấp nhận vấn đề, bạn không cần phải khẩn khoản trình bày lý lẽ.



3
Thiết lập sự tương tác hướng mục tiêu. Những người ái kỷ thích lập chiến tích và rồi khoác lác về thành tích đạt được. [8] Do đó bạn nên đặt ra mục tiêu sao cho vừa thỏa mãn nhu cầu của mình, vừa tạo niềm tự hào cho họ.
Nếu bạn cảm thấy yếu thế mỗi khi nghĩ tới việc yêu cầu người chồng ái kỷ của mình thu dọn sân sau nhà thì hãy gợi ý cho anh ta làm chủ bữa tiệc ngoài trời sắp tới. Người ái kỷ thích đảm nhiệm vai trò dẫn dắt trong các buổi xã giao, vì vậy đây là loại sự kiện đem tới lượng khán giả mà anh ta rất thích. Hỏi ý kiến anh ấy cần phải làm gì, sau đó nhận việc dọn dẹp nhà và chuẩn bị thức ăn nhẹ cho buổi họp mặt. Tỏ ra thích thú với cơ bắp của anh ta trong khi đang thu dọn sân. Thật buồn cười vì có khả năng bạn còn thu được kết quả nhiều hơn mong đợi là cái sân sạch sẽ, vì khi được khen ngợi anh ta thậm chí có thể chấp nhận gợi ý của bạn làm thêm một dự án khác (như xây hồ nước, nâng mặt đất vườn hay làm vòi tưới cây). Đây là mấu chốt để anh ta rêu rao trong bữa tiệc.



4
Nhận biết điều gì quan trọng với người ái kỷ. Nhớ rằng người có tính ái kỷ thường không hiểu hay tôn trọng lời nói và hành vi thể hiện cảm xúc của bạn. Thực tế anh ấy có thể khước từ một cách lạnh lùng và gây tổn thương cho bạn.
Thay vào đó bạn cần nghiên cứu đối tượng và nhận biết điều gì quan trọng với anh ta. Sau đó tặng cho họ một món quà thật thực tế bằng thời gian hoặc tiền của bạn, khi đó bạn sẽ nhận được một lời nói yêu thương thành thật từ anh ta.



5
Đề nghị liệu pháp trò chuyện. Cách điều trị hiệu quả duy nhất đối với chứng rối loạn này là liệu pháp trò chuyện. Liệu pháp tâm lý có thể xâm nhập nội tâm để tái định hình nhận thức của người bệnh về bản thân họ và vị trí của họ trong thế giới xung quanh. Sau đó anh ta có cái nhìn chính xác hơn về khả năng thực tế của mình, biết chấp nhận bản thân và tiếp thu ý kiến của người khác trong quá trình tư duy.[9]
Tuy nhiên, vì người ái kỷ xem bản thân họ gần như hoàn hảo[10] nên sẽ không nhận thấy nhu cầu phải điều trị tâm lý hoặc phải thay đổi hành vi.
Liệu pháp tâm lý giúp người ái kỷ học cách tìm đến sự hỗ trợ của người khác để thu lợi nhiều hơn từ các mối quan hệ cá nhân và nghề nghiệp.
Thế nhưng rất khó để bạn có thể thuyết phục người mắc chứng NPD tìm đến chuyên viên trị liệu, tham gia vào liệu pháp điều trị và duy trì quá trình đến khi đạt kết quả.[11] Nếu người ái kỷ tìm đến sự hỗ trợ về tâm thần thì hầu như chỉ để giải quyết chứng trầm cảm hay khuynh hướng tự tử của họ.[12] Loại người này thường khước từ bất kì buổi nói chuyện nào về chủ đề thay đổi nhân cách hay điều chỉnh hành vi.
Không có thuốc điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ, dù trong quá trình điều trị có thể phải dùng thuốc để kiểm soát một số triệu chứng hoặc vấn đề phát sinh như chứng trầm cảm.

Phương pháp 2 trong 3:
Nhận biết Đặc điểm của Rối loạn Nhân cách Ái kỷ



1
Xem xét thời thơ ấu của người đó. Bệnh NPD thường xuất hiện ở đàn ông, bắt đầu ở tuổi thanh niên hoặc đầu giai đoạn trưởng thành.[14] Các chuyên gia chưa xác định chính xác nguyên nhân nhưng phỏng đoán có thể do một số cách nuôi dạy của bố mẹ:
Phương pháp nuôi dạy quá nghiêm khắc: Việc dạy dỗ quá hà khắc có thể khiến sự khát khao được nâng niu của đứa trẻ tích lũy trong nhiều năm. [15]
Nuông chiều quá mức: Ở phía bên kia của thái cực, cách nuôi dạy quá yêu thương và nuông chiều lại tạo cho đứa trẻ suy nghĩ mình có mọi quyền hành và là người hoàn hảo.[16]
Nhưng người ái kỷ dường như là sản phẩm của cách nuôi dạy kết hợp các yếu tố cực đoan, bao gồm cả sự lạnh lùng và quan tâm chăm sóc.[17]



2
Để ý xem người đó có nghĩ rằng họ luôn luôn đúng. Đầu tiên tính ái kỷ thể hiện dưới dạng người có lòng tự trọng rất cao, rất tự tin vào khả năng.[18] Theo thời gian, họ bắt đầu lộ ra niềm tin quá mức vào bản thân, rằng họ không bao giờ sai và có giá trị cao hơn những người xung quanh.[19]



3

Để ý xem người đó có coi họ là trung tâm vũ trụ. Người ái kỷ thường xem thế giới phải xoay quanh anh ta, và làm bất kì điều gì để giữ nguyên trạng thái đó,[20][21] chẳng hạn như độc chiếm các buổi nói chuyện.[22]



4
Người đó có dễ dàng tức giận hoặc lạm dụng ngôn từ. Khi người ái kỷ cảm thấy không được đối xử đặc biệt như anh ta mong đợi,[23] họ bắt đầu tức giận hoặc nói nhiều hơn để trấn áp người khác.[24]



5
Người đó có kiêu căng hay khoác lác không. Người ta thường xem người mắc chứng NPD là kiêu căng, nổ, hoặc chỉ biết coi trọng bản thân.[25] Họ có khuynh hướng xem thường cấp dưới[26] (mà cơ bản là bất kì ai) và hạ thấp người khác để nâng cao mình lên. Họ sẽ thao túng người khác để đạt được điều mình muốn.



6
Nhận diện sự thiếu đồng cảm. Có lẽ vấn đề thách thức nhất khi đối phó với người ái kỷ đó là anh ta thật sự không có khả năng đồng cảm với người khác,[27] và cũng không muốn học cách thông cảm.



7
Chú ý xem người đó có phản ứng quá mức khi bị phê bình. Anh ta sẽ không cố gắng thỏa mãn yêu cầu của người khác. Thật ra họ còn phản ứng giận dữ trước bất kì yêu cầu nào như vậy, vì đó được xem là sự phê bình. [28]
Đã có lúc người ta cho rằng suy nghĩ phóng đại về giá trị bản thân của người ái kỷ là nhằm bù đắp cho sự thiếu tự tin vào giá trị của họ. Nhưng ngày nay các chuyên gia khẳng định người ái kỷ tự lừa dối chính mình bằng cách thực sự tin rằng họ là người vĩ đại.[29] Họ cảm thấy có quyền được người khác thán phục bất chấp bằng chứng về thành công của họ.[30]
Vì thế người ái kỷ có thể phản ứng thái quá, thậm chí trở nên hung hăng khi cảm thấy bị phê bình dù là nhỏ nhặt nhất.[31]



8
Người đó có những kỳ vọng thiếu thực tế không? Người ái kỷ có niềm tin phóng đại về tầm quan trọng của bản thân, sự ưu việt, thành tựu và năng lực; có hành vi thao túng cũng như muốn được người khác vâng lời, thán phục và có quyền hành; đầu họ tràn đầy suy nghĩ “ảo tưởng về thành công, quyền lực, sự xuất chúng, vẻ đẹp và muốn có người bạn đời hoàn hảo”.[32]
Họ đòi hỏi người khác phải đại diện cho mình tạo ra sản phẩm có phẩm chất cao nhất hoặc “tốt nhất”.[33]



9
Nhìn vào quan hệ yêu đương của họ. Rất khó để sống hay làm việc chung với người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. Người mắc NPD có vấn đề trong mối quan hệ yêu đương, cũng như trong môi trường làm việc hoặc trường học. [34]
Một số nhận ra khiếm khuyết trong con người hoàn hảo của họ, dẫn tới trầm cảm hoặc ưu tư. [35] Suy nghĩ muốn tự tử sẽ làm vấn đề thêm phức tạp.



10
Người đó có lạm dụng thuốc kích thích hoặc rượu bia? Khi cuộc sống không diễn ra êm ả, người ái kỷ dễ lạm dụng chất kích thích hoặc rượu bia.[36] Kiểm tra xem họ uống bao nhiêu rượu hoặc có đang sử dụng thuốc kích thích không.

Nguồn: wikihow.vn

01.14.2017